Değer Artış Kazancı Vergisi Hesaplama

Mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar olarak tanımlanmaktadır.

İlgili kanuna göre mal veya hakların alış ve satış tutarları arasındaki farktan doğan kazançların istisnayı aşan tutarı üzerinden alınan vergidir.

Aşağıdaki şekillerde elde edilen kazançlar bu verginin kapsamına girmektedir.

• İvazsız (karşılıksız) olarak iktisap edilenler (bağış, miras vs.) ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinde yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan
• Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan
• Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan
• Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan
• İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) Gelir Vergisi Kanunu'nun maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.)

Öncelikle alış ve satış tarihlerinden birer ay önceki Yİ-ÜFE endekslerine bakılır. Eğer satış dönemindeki endeks değeri, alış dönemindeki endeksten %10 oranında daha fazla ise alış tutarı endeks değişim oranı kadar artırılır. Böylece değerlenmiş alış bedeli elde edilir. Aradaki endeks fark oranı %10'un altında olduğu durumlarda alış tutarına endeksleme yapılmadan alış tutarı doğrudan hesaplamada kullanılır.

Satış tutarından değerlenmiş alış tutarı, toplam gider tutarı ve istisna tutarı çıkarılarak matrah elde edilir. Matrah, satış dönemine ait gelir vergisi tarifesi kullanılarak vergilendirilir. Böylece değer artık kazancı için ödenecek vergi tutarı belirlenmiş olur.

Alış tarihinden önceki ay ve satış tarihinden önceki ay Yİ-ÜFE oranındaki artış %10 ve üzeri ise mal ve hakların alış bedeline bu artış oranı uygulanarak bulunan yeniden değerlenmiş alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark bulunarak gayrisafi kazanç bulunur. Eğer Yİ-ÜFE artış oranı %10'un altında ise alış bedeline herhangi bir işlem uygulamadan satış bedelinden düşülür.

Yurt içi üretici fiyat endeksinin kısaltmasıdır. TÜİK tarafından her ayın ilk haftasında bir önceki ay için hesaplanan endeks verileri açıklanmaktadır.

Miras yoluyla veya bedelsiz sahip olunan gayrimenkullerin satılması değer artış kazancı kapsamına girmemektedir. Bu nedenle bununla ilgili olarak beyanname verilmesi gerekmemektedir.

Son yıllarda devlet tarafından belirlenen istisna tutarları aşağıdaki tabloda verilmiştir.